Osmanlı Devleti 2 Ağustos 1914’te Almanya ile gizli bir anlaşma imzalamıştı. Çok geçmeden, 10 Ağustos 1914’te, Baş Komutan Vekili, Harbiye Nazırı ve Genel Kurmay Başkanı Enver Paşa, Fransa kontrolündeki Cezayir limanlarını bombalayan ve İngiliz donanmasının takibi sonucu Akdeniz’den Çanakkale’ye yönelen Goeben ve Breslau adlı Alman gemilerinin Çanakkale Boğazı’ndan içeri alınması emrini verdi. Gemilerin komutası Alman Amirali Souchon’daydı. Alman Amirali Souchon iki gemiyle Çanakkale Boğazı’ndan geçip İstanbul’da demirledi. O dönemde Genelkurmay başkan Yardımcısı da Alman generali Bronsart von Schellendorf idi. Osmanlı Devleti bu gemileri satın aldığını bildirip gemilere Osmanlı Bayrağı çekti ve hukuken gemileri kara suları dışına çıkarmaktan ve de savaşa girmiş sayılmaktan kurtuldu. Alman Amirali Souchon Osmanlı donanması komutanlığına getirildi. Amiral Souchonve diğer Alman subaylar Osmanlı Deniz Kuvvetleri üniforması giyerek yine gemilerinin başında olmaya devam ettiler. Eylül ayından itibaren Amiral Souchon, gemilerle eğitim için Karadeniz’e çıkmakta ısrara başlamıştı. Bir amacı da Osmanlı Devleti’nin savaşa girmesini sağlamaktı. Bir emri vaki ile karşılaşmaktan çekinen Sadrazam Sait Halim Paşa bu isteğe uzun süre direndi ve gemilerin Karadeniz’e çıkmasına izin vermedi. Ama Almanların baskıları gittikçe artıyordu. Baskılar artınca yapılan ittifak anlaşmasına dayanarak Harbiye Nazırı Enver Paşa kabineye danışmadan, Amiral Souchon’un 2 Alman gemisi ve diğer Osmanlı gemileriyle Karadeniz’e çıkması için 27 Ekim 1914’te izin verdi. Bu izin ve saldırı emri belgesi de Genel Kurmay arşivindedir. 29 Ekim tarihinde Amiral Souchon komutasındaki Türk Donanması Sivastopol ve bazı Rus Limanlarını Bombaladı. Bu olay üzerine Rusya Osmanlı devletine savaş açmadan, 1 Kasım 1914’te, 1878 yılından beri elinde bulundurduğu Kars- Sarıkamış yönünden Erzurum’daki 3. Türk ordusuna saldırıya geçti. Böylece Osmanlı Devleti savaşa girdi.Fakat beklenenin aksine, Erzurum istikametinde ilerleyen Rus Kuvvetleri, Türk 3. Ordusu karşısında 7-12 Kasım’da Köprüköy ve 17-20 Kasım’da Azap muharebelerini kaybederek geri çekilmek zorunda kaldı. 3. Ordunun Komutanı Hasan İzzet Paşa, Kurmay Başkanı da Alman Yarbay Felix Guze idi. Savaşın hemen başında meydana gelen bu başarı, Ordunun subay ve erleri üzerinde olumlu bir etki yarattı. Subayların bir kısmı Sarıkamış’a saldırıp 1878’den beri Rusların elinde olan Sarıkamış’ı kurtarmak istiyorlardı. Ama Ordu komutanı bu görüşte değildi. Rus saldırılarında Sarıkamış’a çok yaklaşan 3. Ordu, geri çekilen düşmanı takip etmedi. Daha elverişli bir arazide toplanmak, takviye kuvvetlerinin gelmesini beklemek ve yeni bir Rus taarruzunu karşılamaya hazır olmak amacıyla 8-10 km kadar geri çekildi. Çünkü Osmanlı Genel Kurmayının Savaş Öncesi Görüşü, Kafkasya’dan Ruslara karşı yapılacak bir harekatın, harbin akışına etkili olamayacağı, 3. Ordunun yalnız başına yapacağı bir taarruzun, üstün Rus kuvvetlerinin olduğu tahkimli bölgeye çarpacağı, 3. Ordunun kış harekatına hazır olmadığı şeklindeydi.Ama Ordunun Sarıkamış’a girmek yerine geri çekilmesi subayların çoğunda memnuniyetsizlik yarattı. Hem bazı subaylar hem de bölgedeki Valiler Enver Paşa’ya telgraf çekerek Sarıkamış’ı kurtarma şansının kaçırılmamasını istediler. Enver paşa karar veremedi. Okul arkadaşı ve Genel Kurmay 2. Başkan yardımcısı Hafız Hakkı Beyi Erzurum’a, 3. Orduya, durum tespiti için gönderdi. İstanbul’da Hafız Hakkı Paşa’nın görüşü de bir harekat için yazı beklemek, ilk bahara kadar Harbe girmemek şeklindeydi. 27 Kasım’da Hafız Hakkı Bey Erzurum’a geldi. İncelemeler, toplantılar yaptı. Cepheye Köprüköy’e kadar gitti. Araziyi, iklimi inceledi. Ve 08 Aralık 1914’te İstanbul’a, Enver Paşa’ya, bir telgraf gönderdi:“…Orduyu teftiş ettim ve durumu inceledim. Düşman durdurulmuş ve Horum’a (Sarıkamış önlerinde) atılmıştır. Oradan da gerilere atılabilir. İmha edilebilir. Ordumuzun durumu iyi…10. Kolordu enerjiktir, yıpranmamıştır… Rusların sağ kanadına saldırmak mümkün…”Bu telgraf üzerine Enver Paşanın kafası karıştı. Karar veremedi. Bizzat kendisinin gidip durumu yakından görmesi gerektiğini düşündü. Ve 12 Aralık 1914’te Enver Paşa Karadeniz yoluyla Erzurum’a geldi. O da toplantılar yaptı. Ordu komutanı ve kolordu komutanları ile görüştü. Subaylarla görüştü. Birlikleri denetledi. Bilgi aldı. 3. Ordu Komutanının dışında Sarıkamış’a bir harekat yapılmasına ciddi bir itiraz yoktu. Sarıkamış harekatına karar verdi. Bu arada durumu tehlikeli gördüğünü bildiren 3. Ordu komutanı Hasan İzzet Paşa karar sonrası görevinden istifa etti. Enver Paşa 3. Ordu komutanlığını da üzerine alarak harekata katılacak 3 kolordudan 9. Kolordu ile birlikte Sarıkamış’a gitmeye karar verdi. Amaç Sarıkamış-Kars civarında bulunan yaklaşık 180 bin mevcutlu Rus Kafkas Ordusunu kuşatmak ve savaşın başında ağır bir darbe vurarak Ruslarda bulunan topraklarımızı kurtarmaktı. Ayrıca bu harekat müttefikimiz Almanların da Avrupa cephesinde yükünü hafifletecekti. Harekata 3 kolordu katılacaktı. 9., 10. ve 11. kolordular. Bunların da komutanları, sırasıyla, İhsan Paşa, Hafız Hakkı Bey ve Ali Galip Paşaydı.Devam edecek
