“Tarih; kralların, generallerin çiftliği değil, milletlerin tarlasıdır. Her millet geçmişte bu tarlaya ne ekmişse, gelecekte onu biçer.” Voltaire
İsmet İnönü ve ekibinin Lozan’da barış görüşmelerinde bulunduğu günlerde TBMM Reisi ve Başkumandan Gazi Mustafa Kemal Paşa, halkı aydınlatmak amacıyla 14 Ocak 1923’te Ankara’dan seyahate çıktı. Çok önemli ve çok kritik olan bu dönemde gerekli ortamı hazırlamak, memleket çapında toplum katmanlarını aydınlatmak, bilgilendirmek ve genel eğilimlerin nabzını tutarak bir strateji saptamak ve giderek derinleşecek olan siyasi mücadelelerde kendisine olan desteği tahkim etmek ve örgütlemek ihtiyacı duyan Paşa, 14 Ocak 1923’te Ankara’dan otuz yedi gün sürecek bir seyahat için yola çıkar. Bu seyahat boyunca yapılan toplantılarda konuşulan konular; iktisadi hayat ve İzmir’de toplanacak olan Türkiye İktisat Kongresi idi. Lozan görüşmelerindeki gelişmeler ve o gelişmelere Ankara’nın yanıtları ve kurulacak olan Halk Fırkası’na dair hususlar tartışıldı. Gazi Paşa’nin anlattıkları, 17 Şubat 1923 günü İzmir’deki Türkiye İktisat Kongresi’nin açarken yapacağı uzun konuşmanın da ipuçlarıydı. Türklerin tamamen bağımsız ve modern bir ulus devlet olma iddiaları, Lozan’da eşit muamele görme talebi ve Gazi Paşa’nın 1923 başındaki batı Anadolu seyahati esnasında Türkiye’yi modernleştirmek için radikal tedbirler alma vaatleri göze çarpıyordu. Seyahatin on dördüncü gününde İzmir’e ulaşılmıştır.
İzmir’de altı saat süren Kadınlar Kongresi
Anadolu Ajansının (İzmir 3 Şubat 1923) haberinde şu ifadelere yer verilmişti:
Gazi Mustafa Kemal Paşa Hazretleri d (2 Şubat) saat iki buçukta İktisat Kongresi için ihzar edilmekte (hazırlanmakta) olan eski Gümrük binasında halk ile hasbihalde bulunmuşlardır. Konferans salonuna dolduran kadın – erkek samiin (dinleyicinin) miktarı beş – altı bini mütecavizdi.
Mustafa Kemal Paşa, 2 Şubat 1923’te İzmir İncir Han’da kadınların ağırlıkta olduğu topluluğa hitap şöyle hitap etti:
Her şey kadının eseridir.
“Kudreti fatıra, insanlar iki cins olarak yaratmıştır. Bunlar yekdiğerlerinin lâzım ve melzumudur (lüzumlu olanıdır) Hazreti Adem’le Hazreti Havva’nın nasıl yaratıldığına dair nazariyat mütehaliftir (birbirine uymaz) bunlardan bahsetmeyeceğim. Ondan sonraki devirlerden ibtihar (başlayacağım) edeceğim. Şuna kani olmak lazımdır ki, dünya yüzünde gördüğünüz her şey kadının eseridir. Nitekim hepimiz pâdişahlar hakkında mevhum telakkiler besliyorduk, bunlar validelerimizin verdiği sakim telkinatın neticesi idi. Bir heyeti içtimaiyye, cinsinden yalnız birinin asri icapları iktisap etmesiyle iktifa ederse, o heyeti içtimaiyye yarıdan fazla zaaf içinde kalır. Bir millet terakki ve temeddün etmek (medenileştirmek) isterse bilhassa bu noktayı esas olarak kabul etmek mecburiyetindedir. Bizim heyeti içtimaiyyemizin ademi muvaffakiyetinin (başarısızlığının) sebebi kadınlarımıza karşı gösterdiğimiz tekasül (ilgisizlik) ve kusurdan neşet etmektedir.
İnsanlar dünyaya mukadder oldukları kadar yaşamak için gelmişlerdir. Yaşamak demek faaliyet demektir. Binaenaleyh bir heyeti içtimaiyyenin bir uzvu faaliyette bulunurken diğer uzuv atalette olursa o heyeti içtimaiyye meflûçtur (Felç olmuştur).”
“100. Yaşında İzmir Kadınlar Kongresi” Kitabı Yayınlandı
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 15-21 Mart 2023 tarihleri arasında Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu’nun (TÜRKONFED) desteğiyle düzenlediği İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi’nin hazırlık çalışmalarına paralel olarak yapılan forumlardan ilkinin konusu “Kadın ve İktisat Kongresi”ydi. 2 Şubat 2023 günü yapılan forumda yapılan konuşmalar, Batı Anadolu Sanayici ve İş İnsanları Dernekleri Federasyonu (BASİFED) tarafından kitaba dönüştürüldü. Kongrede yapılan konuşmaların bant çözümlerinin temel alınarak hazırlanan “100. Yaşında İzmir Kadınlar Kongresi” kitabının editörlüğünü Serdar Şahinkaya ve C. Coşkun Küçüközmen’in üstlendi. FOLKART’ın desteğiyle yayımlanan kitap, “kongre zabıtı” niteliği taşıyan bir eser olarak kütüphanelerde yerini aldı. Serdar Şahinkaya ve Prof. Dr. Coşkun Küçüközmen’in editörlüğünde, BASİFED Yönetim Kurulu, İcra Kurulu ve BASİFED Sekreterliğinin yoğun emeği ile hazırlanan kitap basılarak Türkiye’nin dört bir yanına dağıtıldı.
