Pestisit kullanımının insan sağlığı ve ekolojik dengeye verdiği zararlara değindiğim yazım sonrası bazı dijital platformlarda pestisitten korunma yollarına dair alakasız insanların sırf tıklama almak için paylaştığı birtakım içeriklere rastladım. Bu sebeple hazır aklımdayken, bir önceki yazımın sonuna böyle büyük ve hayati bir sorunun çözümünün “evde alacağımız basit önlemlerle” mümkün olmayacağını not düşmüştüm.
Bu not özelinde konuyu -senelerdir bu soruna hem araştırmaları, hem yazıları, hem de verdiği mülakatlarla ışık tutmaya ve insanları bilinçlendirmeye çalışan- kıymetli hocam gıda mühendisi Dr. Bülent Şık’a referansla detaylandırmak istiyorum. Zira ilgili notun yer aldığı yazımın yayımlanmasının hemen ardından tesadüfen Bülent Hoca’nın bu konudaki paylaşımına rastladım.
Gıda mühendisi ve aynı zamanda şimdilerde çalışmalarını bir sivil toplum kuruluşu olan BAYETAV- Bir Arada Yaşarız Eğitim ve Toplumsal Araştırmalar Vakfı’nda yürüten Dr. Bülent Şık, özellikle çocuk beslenmesi odağında yayımladığı bilgiselde -gıda ürünlerine bulaşmış pestisitlerden korunmanın tek yolunun bu zehirlerin kullanımının önlenmesi olduğu bilinciyle- 6 maddede bedenimizin maruz kaldığı pestisit oranını azaltacak önlemlerden bahsetmiş.
Bu vesileyle; içerik üreticileri veya meselenin ciddiyetinden bihaber kimseler yerine, konuyu halk sağlığı ve kamuoyunu gözetip bu minvalde sıklıkla münferit sorumluluklar alan bir uzman ve bilim insanının sözlerine dikkat çekmek üzere bu 6 maddeyi köşeme taşıyorum.
Dr. Bülent Şık’ın burada kendimce toparlayacağım önerileri özetle şöyle:
Gıdaları mevsiminde tüketmeye, mevsimsel beslenmeye özen gösterin. Kış için yazları kurutulan gıdalardan destek alın.Sofranızda sürekli aynı sebze ve meyveleri bulundurmak yerine çeşitlilik sağlayıp farklı besin ve besin gruplarına da yer açın.Besin yüzeylerinden pestisit kalıntılarını yok etmek için meyve ve sebzeleri iyice yıkayın. Kullanmadan önce karbonatlı ve sirkeli sulardan geçirin. Kabuklarını soyun. (Besinlerin yüzeylerinde belli bir oranda işe yarayan bu yöntemlerin besinlerin içine nüfuz etmiş pestisitlere çare olmayacağını bilin.)Pestisitleri önlediği söylenen cihazlara itibar etmeyin. Pestisitler kullanıldığında kompleks biçimde bir tarım ürününe nüfuz edebileceği veya transfer olabileceği için bunu alelade cihazlarla doğru ve derinlemesine analiz etmek, besinden uzaklaştırmak mümkün değildir.Meyve ve sebzeleri çamaşır suyu, klor gibi dezenfektanlarla yıkayıp pestisitlerden kurtulamayacağınız gibi, başka türlü zehirlenmelerle sağlığınızdan olabilirsiniz. Güvenilir üreticiler, organik ve ekolojik üretim yapmayı gözeten tarım ve gıda kooperatifleri ile iletişim içinde olup, gıdalarınızı buralardan temin edebilirsiniz.Yeniden hatırlatmak gerekir ki; bireysel imkan ve yöntemlerle gıda maddelerine sinen pestisitlerden tam anlamıyla kurtulmak diye bir şey içinde bulunduğumuz bu tarım koşullarında mümkün değil. Türkiye’de tarımında pestisitin kullanımının tam anlamıyla yasaklanması ve ilgili kurumların bu konuda geniş, kapsamlı denetim mekanizmaları oluşturması halk sağlığının korunması açısından tek etkili çare.
