Yol hipnozu, gözler açık olsa da zihnin farklı bir konuya odaklandığı trans hali olarak tanımlanıyor. Uzman Klinik Psikolog İhsan Öztekin, bu durumun sürücülerin farkında olmadan kazalara sebep olabileceğini belirtiyor. Öztekin, “Sürücü yola odaklandığını düşünse bile, beyin bir taraftan görsel uyaranları algılayarak otomatik olarak araç kullanmaya devam ederken, bilinçli zihin tamamen farklı bir konuya yönelmiş olabilir. İşte tam da bu hipnotik etkiler, sürücünün yola duyarlılığını yok denecek kadar azaltır ve bir trans hali oluşturur,” diye konuştu.
SADECE SÜRÜCÜLER Mİ RİSK ALTINDA?Yol hipnozu genellikle sürücüler üzerinden tanımlansa da araçtaki yolcular da bu duruma kapılabilir. Cam kenarında oturan bir yolcunun dışarıya bakarken trans durumuna geçebileceğini belirten Öztekin, “Ancak sürücünün hipnoza girmesi elbette çok daha kritik bir durumdur. Kazaların çoğunda, sürücünün ‘bir anda karşıma çıktı, görmedim’ gibi söylemleri aslında yol hipnozunun bir sonucu olabilir,” dedi.
MONOTON YOLCULUKLARIN TEHLİKESİAraştırmalara göre, sürücünün yola çıktıktan yaklaşık 2,5 saat sonra yol hipnozu etkisi ortaya çıkabilir. Özellikle uzun ve monoton yolculuklar, benzer yol yapılarına sahip yollar ve gece sürüşleri, sürücüyü bu trans haline sokabilir. Otomatik vitesli araç kullanan sürücülerin bu durumu daha sık yaşadıklarını ifade eden Öztekin, “Gözler açık, zihin kapalı durumu oluştuğunda kişi farkındalığını yitirir, muhakeme ve hafıza kaybı yaşayabilir. Bu süreç, ‘gözü açıkken uyumak’ şeklinde de tanımlanabilir,” dedi.
YOL HİPNOZUNU ÖNLEMEK İÇİN ALINABİLECEK ÖNLEMLERHipnozun tedavi edilmesi gereken bir hastalık olmadığını, ancak şartlar oluştuğunda herkesin yaşayabileceği bir süreç olduğunu vurgulayan Öztekin, sürücülerin bu duruma karşı koruyucu önlemler alabileceğini belirtti. Öztekin’in önerdiği önlemler şunlar:
– Yorgun ve uykusuzken yola çıkılmamalı. En az 5 saat dinlenmiş bir şekilde yolculuğa başlanmalı.
– Aracın iç ortamı sürekli havalandırılmalı, sıcaklık kontrol altında tutulmalı.
– Bol sıvı tüketilmeli, sürüş sırasında sakız çiğnemek faydalı olabilir.
– Aynı türde ritmik müzik dinlemek yerine aralıklı tempoda farklı müzikler tercih edilmeli.
– Her 2 saatte bir mola verilmeli, kahve veya çay gibi içecekler tüketilmeli.
– Araçta bir yolcu varsa, dikkat dağıtmadan sürücüyle sohbet ederek sürüşe eşlik edebilir.
– Sürüş esnasında sürekli belli bir noktaya bakmak yerine farklı uyaranlara odaklanılmalı; trafik levhaları, yol işaretleri veya çevredeki objelere göz gezdirilerek monotonluk azaltılmalı.
HİPNOZ, HAYATIN İÇİNDEKİ BİR SÜREÇİhsan Öztekin, hipnotik etkilerin aslında herkesin farkında olmadan defalarca yaşadığı bir süreç olduğunun altını çiziyor. “İnsanlar ‘ben hiç hipnoza girmem’ diyebilir, ancak bu iddialar genellikle doğru değildir. Hipnoz, doğuştan her insanda var olan bir süreçtir ve birçoğumuz bu durumun farkına varmadan hipnotik etkiler yaşayabiliriz,” dedi.
Yol hipnozuna karşı bilinçli olunması gerektiğini vurgulayan Öztekin, “Sürücüler hem kendi hayatlarını hem de trafikteki diğer insanların hayatlarını tehlikeye atmamak adına bu önlemleri dikkate almalı. Yol hipnozu etkisi, kazaların gizli sebeplerinden biri olabilir ve bu konuda farkındalığı artırmak hepimizin sorumluluğudur,” diye sözlerini noktaladı.
