Deprem sırasında ya da hemen sonrasında, özellikle doğalgaz borularında oluşabilecek hasarlar, elektrik sistemlerinde meydana gelen kısa devreler ve sanayi tesislerinde sızıntıya neden olabilecek kimyasal maddeler büyük bir yangın tehlikesini beraberinde getiriyor. Dr. Uçan, bu tür felaketlerin genellikle depremin yarattığı kaos ortamında fark edilmediğini, ancak etkilerinin çok daha yıkıcı olabileceğini vurguladı.
“Doğalgaz hatlarında oluşabilecek kırılmalar, elektrik tesisatlarında yaşanan kopmalar ve sanayi bölgelerinde sızabilecek yanıcı maddeler, depremin ardından kontrol altına alınması çok zor yangınlara yol açabilir. Bu nedenle önceden alınacak tedbirler hayati önem taşır,” diyen Dr. Uçan, bu tür durumlara karşı bireysel ve kurumsal düzeyde hazırlıklı olunması gerektiğini belirtti.
ERKEN UYARI SİSTEMLERİ HAYAT KURTARIRDr. Rüştü Uçan’ın üzerinde özellikle durduğu bir diğer önemli konu ise erken uyarı sistemleri. Japonya, Meksika, ABD gibi altı ülkede aktif olarak kullanılan bu sistemlerin Türkiye’de de yaygınlaştırılması gerektiğini söyleyen Uçan, bu teknolojilerin birkaç saniyelik kazanım sağlamasının bile büyük farklar yaratabileceğini ifade etti.
“Deprem uyarısını birkaç saniye önceden alan birey, o süre zarfında evinin doğalgaz vanasını kapatabilir, yangın merdivenlerine açılan kapıyı açabilir, ayakkabılarını giyip deprem çantasını alarak daha güvenli bir noktaya geçebilir. Bu da hem can güvenliğini sağlar hem de sonrasında oluşabilecek yangınların önüne geçer” diyen Uçan, erken uyarı sistemlerinin sadece kamu kurumlarında değil, konutlarda da aktif hale getirilmesi gerektiğini söyledi.
ELEKTRİKLİ ARAÇLAR VE SANAYİ TESİSLERİ AYRI BİR RİSK UNSURUGelişen teknolojiyle birlikte elektrikli araçların sayısındaki artış, deprem sonrası yangın tehlikesine yeni bir boyut kazandırıyor. Dr. Uçan, “Deprem sırasında devrilen veya çarpışan elektrikli araçlar ciddi yangın riski oluşturur. Bu araçlarda çıkan yangınlar normal araçlara göre çok daha zor söndürülür,” dedi.
Ayrıca sanayi bölgelerinde kullanılan yanıcı ve patlayıcı maddelerin deprem sırasında sızmasının da büyük yangınlara neden olabileceğini belirten Uçan, bu bölgelerde detaylı acil durum senaryoları hazırlanması gerektiğini vurguladı.
İLK SAATLER KRİTİK: MÜDAHALE SÜRESİ UZANABİLİRDepremin ardından yaşanabilecek büyük çaplı yangınların, itfaiyenin olay yerine ulaşmasını zorlaştırabileceğini söyleyen Dr. Uçan, “Normal koşullarda 7 dakika gibi kısa bir sürede müdahale edebilen itfaiye ekipleri, yolların kapanması veya enkaz nedeniyle erişim sağlayamayabilir. Bu da yangınların büyümesine ve felaketin daha da derinleşmesine neden olur,” uyarısında bulundu.
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER NELER?Dr. Rüştü Uçan, hem bireysel hem de kurumsal düzeyde alınması gereken önlemleri şöyle sıraladı:
Ev ve iş yerlerinde otomatik doğalgaz kesici vanalar mutlaka bulunmalı.Elektrik ve doğalgaz tesisatları düzenli olarak kontrol edilmeli.Sanayi bölgeleri için detaylı acil durum planları hazırlanmalı ve güncellenmeli.Belediyelerin ve İGDAŞ gibi kurumların kullandığı hızlı gaz kesme sistemleri test edilmeli ve yaygınlaştırılmalı.Toplanma alanlarında yangın söndürme ekipmanları yer almalı.Yangın tatbikatları ile halkın farkındalığı artırılmalı.YANGIN ANINDA NELER YAPILMALI?Dr. Uçan, yangın anında sakin kalınmasının en önemli unsur olduğuna dikkat çekerek şu adımların izlenmesini önerdi:
Gaz kokusu hissediliyorsa, hiçbir şekilde kıvılcım oluşturacak hareket (anahtar çevirmek, cep telefonu kullanmak gibi) yapılmamalı.Bina mümkün olduğunca düzenli ve hızlı biçimde boşaltılmalı.Doğalgaz vanası ve elektrik sigortası kapatılmalı.Küçük çaplı yangınlara yangın tüpüyle müdahale edilmeli.Büyük yangınlarda ise itfaiyeye haber verilip güvenli mesafeye geçilmeli.Toplanma alanına gidilmeli ve olayla ilgili bilgiler yetkililerle paylaşılmalı.YANGIN RİSKİNE KARŞI BİREYSEL HAZIRLIK ŞARTSon olarak her bireyin yangına karşı da hazırlıklı olması gerektiğini vurgulayan Dr. Rüştü Uçan, “Her evde mutlaka yangın tüpü ve yangın battaniyesi bulunmalı. Bu ekipmanların nasıl kullanılacağı aile üyeleri tarafından öğrenilmeli. Deprem çantasında fener, düdük, çakmak gibi ekipmanların yanı sıra küçük bir yangın battaniyesi de yer almalı. Ayrıca mahalle bazında gönüllü afet ekipleri oluşturularak yerel dayanışma ağı güçlendirilmelidir,” ifadelerini kullandı.
