Muazzez İlmiye Çığ, bolluk, bereket ve güzelliklerle geldiğini umduğumuz yeni yıl geleneklerinden “Çam Süsleme”nin tamamıyla Türk kaynaklı bir adet olduğunun bilindiğini söyler. Türklerde çam süsleme geleneği, tek Tanrılı dinlere girilmesinden önceki inançlarına göre yeryüzünün tam ortasında bulunan Akçam Ağacıyla ilintilidir. Yaz-kış yapraklı olan bu ağaca “Hayat Ağacı” denir. Bu imgeyi halı, kilim ve işlemelerimizde bolca görürüz. Türk inancına göre Güneş gecelerin kısalıp gündüzlerin uzamaya başladığı 22 Aralık’ta geceyle yaptığı savaşı kazanır. İşte bu güneşin utkusu yani yeniden doğuşunu, Türkler büyük şenliklerle (her daim yeşil=hayat dolu) Akçam Ağacı altında Nardugan bayramı olarak kutlarlar.Sümerolog Muazzez İlmiye Çığ’ın belgelere dayanarak anlatımından; yerin göbeğinden gökyüzüne Gök Tanrısı Ülgen’e kadar uzanan bir ağaç bulunduğunu, 21 Aralık itibariyle birbiriyle kavga eden Gün ve Gece’nin savaşından Gün’ün kazançlı çıktığını, Ülgen’in Gün’ü kutsayarak 22 Aralıkta Gün’ün yani Güneş’in yeniden doğuşuna izin verdiğini, biliyoruz. Nar Dugan anlamı Nar=güneş; tugan, dugan=doğan yani Doğan Güneş’tir. İnanışa göre Güneşi yeryüzüne, insanlara geri veren Tanrı Ülgen’dir. Güneşin yeniden doğuşu yeni doğum olarak algılanır. Hayat Ağacı’nın tepesindeki Tanrıya dualar edilerek altına, Tanrı Ülgen’e hazırlanan armağanlar koyulur. Dallara bağlanan alacalı ipler ve çaputlar, yeni yıl için dilenen dilekleri, umutları temsil eder.Noel Baba’ya gelince; yüzyıllar boyunca farklı coğrafyalarda anlatılan hikayelerin, kültürlerarası söylemlerin karmaşasında kalmış bir karakter; efsane mi? Sanmam. Noel değil Nardugan, Noel Baba değil Ayaz Ata demek mümkün…Gelin bir de Noel Baba konusunu araştıran, soruşturan ilk Oyuncak Müzesi kurucumuz Sunay Akın’a kulak verelim. Akın, Noel babanın bir İskandinav öyküsü, bir Kuzey Avrupa halk masalı olduğu bilgisine ulaşır. Soğuk ülkelerin insanları çocuklarına uzun yıllar, beyaz sakallı, koca göbekli iyi bir adamın Noel’de hediyeler getiren, onları mutlu eden öykülerinden bahsederler.Noel Baba, Noel’de ortaya çıkar ve geyiklerin koşulu olduğu kızağıyla kutuplara yakın yaşar. İglo denilen buz evlerde oturan insanlara yeni yılda hediyeler getirir. İgloların kapıları vahşi hayvanlardan korunmak için tepelerine yapıldığından, Noel baba hediyelerini bu kapılardan içeri fırlatır. Kuzey Avrupa’da aileler çocuklarına soğuk ve karanlık uzun kış gecelerinde bununla ilgili hikayeler anlatarak eğlenirler.1492’de Kristof Kolomb’un Amerika’yı keşfiyle bu öykü, göçmenlerle yeni kıtaya taşınır. İgloların tepe kapıları burada baca olur. Amerika’da damlarda şömine bacaları bulunmakta, Noel Baba’nın hediyeleri de doğrudan kurumak üzere şömine önüne konan çorapların içine düşüvermektedir. Finlandiya’nın Laponya bölgesinde 1985’te Rovaniemi’de açılan Noel Baba Köyü adlı bir eğlence parkı olduğunu biliyor musunuz? Şair Clement Clarke Moore’un 1820’li yıllarda yazdığı bir şiirle Noel Baba şiir kahramanı olarak da kimlik bulur. İskandinav halk masalı “The Night Before Chrismas” isimli uzun şiirde “Kiraz burunlu, gül yanaklı, gamzeli, parlayan gözleriyle kahkahalar atan, yuvarlak göbeği –hoh hoh – oynayan, yaşlı tombul, neşeli ve keyifli” biri olarak anlatılır. 3 Ocak 1863 tarihinde Harper’s Weekly gazetesinde ressam Thomas Nast isimli ressam “The Night Before Chrismas” şiirinden öykünerek; Noel Baba’yı çizer. Bu ilk çizimle Noel Baba karakteri detaylarıyla kimlik kazanır. Almanya’nın Rotenburg şehrindeki Chrismas Müzesi’nde yaklaşık 400 yıl önceki zamana ait çizimin olduğu gazeteyi görmek mümkündür.Bu resme baktığımızda Noel baba’nın Amerika iç savaşı sırasında Kuzeyli askerlere moral için hediyeler dağıtan bir kişilik olarak görürüz. Elinde de Güneylilerin liderinin bir tahta kuklasını tutmaktadır. Noel Baba burada siyasi bir kişiliği, Kuzeyli Amerikalıları temsil etmektedir. Üzerinde Amerikan Bayrağına benzer giysiler vardır. Din ile uzak yakın ilgisi olmayan bir kişiliktir. Noel Baba için İskandinav doğumlu, Amerikan asıllı diyebiliriz sanırım. 20. yüzyılın başında “Coca Cola” reklamıyla tam olarak bildiğimiz Noel Baba olarak karşımıza çıkar. Noel-Birleştirici anlamındadır. Aileler biraya gelerek kutlamalar yaparlar.Ayrıca Demreli Noel Baba’yı da es geçmeyelim. Yeni yıla girerken Noel Baba ve süslü çam ağaçları yeni yılın neşesi olarak dünyanın her yerindedir.
