Türkiye’de ve dünya genelinde her 1 milyon çocuktan 110-150’sinde kanser gelişiyor. Liv Hospital Çocuk Hematolojisi ve Onkolojisi Uzmanı Prof. Dr. Tülin Tiraje Celkan, çocukluk çağı kanserlerine ilişkin yaptığı açıklamalarda, bu tür kanserlerin sadece yüzde 2-4’ünün çocuklarda görüldüğünü belirterek, erken tanı ve tedavinin büyük önem taşıdığını vurguladı.
Çocukluk çağı kanserlerinin yaygın türleriProf. Dr. Celkan, çocukluk çağı kanserlerinin en sık görülen türünün lösemi olduğunu belirtiyor. Türkiye’de ve dünya genelinde çocuklar arasında kanserlerin yaklaşık yüzde 30’unu lösemi oluşturuyor. Lösemiyi, lenf bezi kanserleri (Hodgkin ve Hodgkin-dışı lenfoma), sinir sistemi tümörleri, nöroblastoma, Wilms tümörü ve yumuşak doku sarkomaları takip ediyor. Kemik, deri, göz ve karaciğer tümörleri ise daha nadir görülüyor.
Çocukluk çağı kanserlerinin büyük bir kısmı embriyonel kaynaklı olurken, erişkin kanserlerinin çoğu karsinomlardır. Ayrıca, genetik nedenlerin çocukluk çağı kanserlerinde erişkinlere oranla çok daha fazla rol oynadığı biliniyor. Ailevi yatkınlık, doğumsal hastalıklar ve genetik bozukluklar, çocukları kansere yatkın hale getirebiliyor.
Çocukluk çağı kanserlerinde tedavi başarı oranı yükseldiÇocukluk çağı kanserlerinin tedavisindeki en önemli gelişmelerden biri, tedavi başarı oranlarının yüksek olmasıdır. Özellikle hızlı çoğalan ve büyüyen kanser hücrelerinin kemoterapi ve radyoterapi gibi tedavi yöntemlerine duyarlı olmaları, iyileşme oranlarını artırmıştır. 1960’larda yüzde 5 civarında olan lösemi hastalarının iyileşme oranı, günümüzde yüzde 75-80 seviyelerine çıkmıştır.
Prof. Dr. Celkan, “Çocukluk çağı kanserleri genellikle hızlı büyüdükleri için tedaviye duyarlıdırlar. Kemoterapi, ışın tedavisi ve cerrahi müdahalelerle tedavi edilirler. Erken tanı ve doğru tedavi ile tedavi başarısı oldukça yüksektir” dedi.
Çocukluk çağı kanserlerinin erken belirtileri nelerdir?Prof. Dr. Celkan, çocukluk çağı kanserlerinde ailelerin dikkat etmesi gereken erken belirtileri sıraladı. Bu belirtiler, hastalığın erken teşhis edilmesi açısından büyük önem taşır. Çocukta bezeler, kansızlık, karın şişliği, anormal büyüme veya halsizlik gibi belirtiler görülüyorsa, vakit kaybetmeden bir doktora başvurulması gerektiğini belirtti.
Lösemi belirtileri:Lösemi genellikle deri altı kanamalar, morluklar, halsizlik, yorgunluk, kemik ağrısı, dalak ve karaciğerin büyümesi gibi belirtilerle kendini gösterir. Bu tür belirtiler görüldüğünde, kan tahlili ve gerektiğinde kemik iliği tetkikleri yapılmalıdır.
Lenf bezi kanseri (Hodgkin hastalığı):Lenf bezleri büyümesi, gece terlemeleri, halsizlik, kilo kaybı ve kaşıntı gibi belirtiler görüldüğünde, Hodgkin hastalığı akla gelmelidir. Bu hastalığın tanısı için lenf bezinden biyopsi yapılır.
Nöroblastoma:Küçük çocuklarda ağrısız bir karın kitlesi, deri altındaki küçük şişlikler, öksürük veya göz çevresinde morluklar gibi belirtiler, nöroblastoma hastalığını düşündürebilir. Bu hastalığın tanısı biyopsi veya kemik iliği tetkikleri ile konulabilir.
Wilms tümörü (Böbrek tümörü):Ağrısız karın kitlesi veya karın ağrısı, idrarda kan ve karında şişlik, Wilms tümörünü işaret edebilir. Tanı, görüntüleme yöntemleri (MR veya BT) ve biyopsi ile yapılır.
Karaciğer tümörleri:Karaciğerde şişlik, sarılık, bulantı, kusma ve kilo kaybı gibi belirtiler karaciğer tümörlerini düşündürmelidir. Bu durumda, kanda alfa-fetoprotein (ALP) testi yapılabilir.
Çocukluk çağı kanserlerinde tedavi yöntemleriÇocukluk çağı kanserlerinin tedavisinde genellikle üç ana yöntem uygulanmaktadır: cerrahi, kemoterapi ve radyoterapi. Tedavi türü, kanserin türüne, evresine ve çocuğun genel sağlık durumuna göre belirlenir.
Cerrahi yöntemler:Eğer tümör küçükse, cerrahi yöntemle çıkarılabilir. Ancak tümör büyükse veya başka organlara yayılmışsa, kemoterapi tedavisi öncelikli olarak uygulanır. Kanserin küçülmesi ve metastazların yok olması sağlandıktan sonra, cerrahi müdahale ile tümör kalıntıları temizlenebilir.
Kemoterapi:Kemoterapi, belirli aralıklarla kemoterapi ilaçlarının ağız veya damar yoluyla verilmesiyle yapılır. Bu tedavi, genellikle 6 ay ile 2 yıl arasında sürer. Kemoterapinin bazı yan etkileri olabilir; bu yan etkiler arasında halsizlik, bulantı, kusma ve kemik ağrıları bulunur. Ayrıca, tedavi sırasında saç dökülmesi de sıkça görülür, ancak tedavi tamamlandığında saçlar yeniden uzamaya başlar.
Radyoterapi:Radyoterapi, tümörün bulunduğu alana doğrudan ışın verilmesi şeklinde uygulanır. Ancak çocuklarda, özellikle büyüme çağındaki çocuklarda, radyoterapinin olumsuz etkileri olabileceğinden, bu tedavi yöntemi yalnızca gerekli durumlarda kullanılır.
Erken teşhis ve tedavinin önemi nedir?Çocukluk çağı kanserleri nadir olsa da erken teşhis ile tedavi edilme oranı oldukça yüksektir. Çocuklarda görülen olağan dışı belirtiler, erken tanı için önemli ipuçları verir. Ailelerin dikkatli olmaları ve şüpheli durumlarda vakit kaybetmeden doktora başvurmaları gerekmektedir. Erken teşhis ve tedavi, çocukların yaşam kalitesini artırır ve tedavi başarı oranlarını yükseltir.
