Sam Moore Walton (29.3.1918 – 5.4.1992) WALMART (Cumhuriyeti)
2000 yılında Lee Scott president ve CEO’luğa getirildi.1995 -2000 arasında satışlar 156 milyar dolar olmuştu. Fortune Magazin’in Global Most Admired All – Stars Listesine giren firma 2003 ve 4’te ABD’nin en hayran kalınan şirketi oldu. 2002’de Japonya’da Seiyu Group’un azınlık hissesini satın alan Wal -Mart 2008’de onun tam sahibi oldu.
2023 değerleriyle 468 milyar dolara eşit, 2005 yılında şirketin satışları 312.4 milyar dolara, dükkan adedi 3,800’ü ABD’de olmak üzere bütün dünyada 6,200’e ve çalıştırdığı kişi adedi1.6 milyona, bütün dünyada bir haftada Wal – Mart’ta alış veriş yapan müşteri miktarı 138 milyona ulaştı. Aynı yıl, Central American Retail Holding Company (CARHCO)’nun bir kısım hisselerini satın alarak Wal- Mart Guatemala, El Salvador, Honduras, Nicaragua ve Costa Rica piyasalarına girmiş oldu. 2006’da şirket G. Kore ve Almanya piyasasından çıktı. 2006 yılında yapılan bir araştırmaya göre perakende piyasasında Wal – Mart düşük fiat politikası nedeniyle her bir müşterisine yılda 957 dolar ve her aile için 2500 dolar ( 2023 değeriyle 3,778 dolar) kazandırmış oluyordu. 2006’da toplam müşterilere kazandırılan miktar 287 milyar dolara ulaşıyordu.
2008’de Wal – Mart ismi Walmart olarak tescil edildi. 2009’da Şili ve Hindistan pazarlarına girildi. 2010’da video yayın şirketi Vudu, Inc’i 100 milyon dolara satınaldı. 2011 Mart’ında Massmart’ın %51’ini satın alarak Afrika’da Güney Afrika, Botswana, Ghana, Lesotho, Malawi, Mauritius, Mozambique, Namibia, Nigeria, Swaziland, Tanzania, Uganda ve Zambia pazarlarına adım atmış oldu. 2014 yılında ABD’nin büyük şehirlerindeki Walmart çalışanları greve gitti. 2021 yılında Covid -19 pandemisi nedeniyle kasada çalışanların işlerine son verilmeye başladı, onun yerine Scan – and Go Self – checkout sistemi yürürlüğe girdi. Bu yeni teknolojinin devreye sokulması büyük emek tasarrufu sağladı.
Walmart, 2005’de Texas, McKinney’de ve Colorado, Aurora’da yeni bir supermarket kavramını devreye soktu. Bu kavram rüzgar enerjili – wind turbines, photovoltaic, güneş panelli – solar panel, biofuel ile çalışan ısıtma sistemi – biofuel – capable boilers, su ile soğutulmuş buzdolapları – water – cooled refrigerators ve xeriscape gardens’ı içeriyordu. 2006’da ise daha zengin bölgelerdeki ünitelerine fiziksel değişikliklerin yanısıra sushi bar, Wi -Fi bedelsiz cafe, microbrew bira, pahalı şarap gibi bölümler ekledi. Ayrıca raflardaki organic food ürünleri arttırıldı.
Walmart hakkında birçok konuda davalar açıldı. Bunlar düşük ücret, ödenmemiş ücretler, çalışanlara karşı, özellikle zencilere ve kadınlara karşı ayrımcılık gibi konuları kapsıyordu (Stephanie Armour ; Women: Wal – Mart knew of bias , USA Today, 25.6.2004). Walmart aleyhine 2022 Ekim’inde açılan en son dava şirketin ambalajsız, tartarak sattığı bakkaliye ürünlerinde ağırlığı, olduğundan fazla gösterdiği, yolsuzluk yaptığı iddiasını taşıyordu. Şirket, aynı zamanda, birçok konuda özellikle süpermarket açtığı bölgelerde küçük perakendeci esnafının, rekabet edememesi nedeniyle, dükkanını kapatmasından dolayı çok eleştiriye uğradı. Bütün haklı ya da haksız engellere karşın 2007 yılında Walmart 2023 değeriyle 497 milyar dolara eşit 351 milyar dolar satış geliri ve 11 milyar faaliyet karı elde etmişti. 2023 yılında ise ABD dahil 24 ülkede faaliyet göstermektedir. 2023 yılındaki yıllık satışı ise 648.125 milyar dolar karı da 15.511 milyar dolardır ve global olarak 2.1 milyon kişi çalıştırmaktadır.
Sam’den sonra CEO olan Lee Scott “şirketin çeşitli alanlardaki büyüklükleri insanların sürekli olarak Walmart’ta alışveriş yapmasını açıklamaz” der. Bu doğrudur. Çünkü, bir zamanlar GM’in otomobil endüstrisinde yaptığı gibi, Walmart, en büyük olduğu için bu gücüne dayanarak, bulunduğu endüstride perakendecilik konusunda ve kendisine mal satan tedarikçi endüstrilerde çalışma standartlarını koyma ve uygulama imkanına sahiptir. Birçok tedarikçi firma Walmart’ın merkezi Bentonville’de Walmart’a çok yakın yerlerde kendi ofislerini açmıştır. Walmart’ın en büyük tedarikçileri Proctor & Gamble, Unilever, PepsiCo, Nestle, Johnson & Johnson’dır. Reuters’s göre 2018’de Çin’den ithalat şirket satın alımlarının % 80’ini, 1.12.2023’ ‘te %60’ını meydana getirmiştir. 2018’de Hindistan’dan ithalatı % 2 olan Walmart 2023’te bu miktarı % 25’ e çıkarmıştır. Tahmini olarak Çin’den ithalatı 200 milyar dolardır.
Küçük rakiplerini yok eden ve sadece düşük ücretli iş imkanları yaratan, sendikalara karşı olan, bu nedenle de büyük eleştirilere konu olan Walmart’ta insanlar neden alış veriş yapmaya devam etmektedir? Bu soru şöyle yanıtlanmaktadır: çünkü Walmart başka firmaların süpermarket açmadığı ucuz, sağlıklı ve temel gıda maddelerinin çok az bulunduğu bölgelerde süpermarket açmaktadır (Dicker,4). Şirket sürekli olarak teknolojik yeniliklere açıktır. Teknik gelişmeleri hızla uygulaması onun maliyetleri düşürmesini ve düşük fiyatla mal satabilmesini sağlamaktadır.
