Türk Eğitim-Sen, 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Türkiye’de ücretli öğretmen sayılarını araştırdı. 81 İl Valiliğinden ücretli öğretmen sayısını isteyen Türk Eğitim-Sen’e 71 il cevap verdi. Buna göre Türkiye’de 2023-2024 eğitim-öğretim yılında 71 ilde ücretli öğretmen sayısı 66 bin 780 oldu. Ücretli öğretmen sayısını göndermeyen iller; Ağrı, Bayburt, Bilecik, Düzce, Hatay, Kars, Niğde, Şırnak, Tokat ve Yalova.
İSTANBUL’DA 17 BİN 411 ÜCRETLİ ÖĞRETMEN ÇALIŞTIRILMAKTADIRİstanbul her yıl olduğu gibi yine bu yıl da en yüksek ücretli öğretmen sayısına sahip il oldu. Türk Eğitim-Sen’in yaptığı araştırmaya göre İstanbul’da 17 bin 411 ücretli öğretmen çalıştırılırken 3 bin 381 ile Ankara takip ediyor. Ücretli öğretmen sayısının yüksek olduğu diğer iller ise Bursa 3 bin 379, İzmir 3 bin 105, Gaziantep 2 bin 330, Kocaeli 2 bin 99, Antalya bin 855, Van bin 548, Kahramanmaraş bin 484, Tekirdağ bin 207 oldu.
ÜCRETLİ ÖĞRETMENLERİN 6 BİN 654’Ü ÖN LİSANS MEZUNU71 ildeki ücretli öğretmenlerin mezuniyet durumlarının da belirlendiği araştırmada, eğitim fakültesi mezunlarının sayısının 28 bin 381, lisans mezunlarının sayısı 31 bin 745, ön lisans mezunlarının sayısının ise 6 bin 654 olduğu vurgulandı.
Araştırmada, ücretli öğretmenlerin mezuniyet alanlarına göre bazı illerdeki dağılım şöyle sıralandı: “Adana’da görev yapan ücretli öğretmenlerin 357’si eğitim fakültesi, 165’i lisans, 33’ü ön lisans mezunudur. Ankara’da görev yapan ücretli öğretmenlerin bin 324’ü eğitim fakültesi, bin 987’si lisans, 70’i ön lisans mezunudur. Antalya’da görev yapan ücretli öğretmenlerin 793’ü eğitim fakültesi, 919’u lisans, 143’ü ön lisans mezunudur. Bursa’da görev yapan ücretli öğretmenlerin bin 458’i eğitim fakültesi, bin 770’i lisans, 151’i ön lisans mezunudur. İstanbul’da görev yapan ücretli öğretmenlerin 4 bin 93’ü eğitim fakültesi, 10 bin 690’ı lisans, 2 bin 628’i ön lisans mezunudur. İzmir’de görev yapan ücretli öğretmenlerin bin 395’i eğitim fakültesi, bin 277’si lisans, 433’ü ön lisans mezunudur. Çankırı’da görev yapan ücretli öğretmenlerin 42’si eğitim fakültesi, 124’ü lisans, 33’ü ön lisans mezunudur. Gaziantep’te görev yapan ücretli öğretmenlerin bin 509’u eğitim fakültesi, 714’ü lisans, 107’si ön lisans mezunudur. Sakarya’da görev yapan ücretli öğretmenlerin 394’ü eğitim fakültesi, 500’ü lisans, 97’si ön lisans mezunudur. Tekirdağ’da görev yapan ücretli öğretmenlerin 359’u eğitim fakültesi, 659’u lisans, 189’u ön lisans mezunudur. Şanlıurfa’da görev yapan ücretli öğretmenlerin 2 bin 377’si eğitim fakültesi, bin 395’i lisans, 447’si ön lisans mezunudur. Görüldüğü üzere bazı illerimizde lisans mezunu ücretli öğretmenlerin sayısı eğitim fakültesi mezunu ücretli öğretmenlerin sayısından fazladır. Özel uzmanlık gerektiren zihinsel-görme-işitme engelliler öğretmenliğinde dahi ön lisans mezunu ücretli öğretmen görevlendirmesi yapılmaktadır. Şöyle ki; özel eğitim öğretmenliğinde toplam 19 bin 61 ücretli öğretmen görev yaparken; bu öğretmenlerin 6 bin 845’i eğitim fakültesi, 10 bin 201’i lisans, 2 bin 15’i ön lisans mezunudur. Ön lisans mezunu özel eğitim öğretmenlerinin bin 62’si de İstanbul’dadır.”
NORM KADRO İHTİYACI 69 İLDE 91 BİN 484
Araştırma için il valiliklerinden norm kadro ihtiyacı da talep edildi.69 il valiliğinden gelen verilere göre Türkiye’de norm kadro açığının 91 bin 484 olduğu belirtilen araştırmada, “Buna göre ücretli öğretmen sayısının norm kadro ihtiyacının 24 bin 704 altında kaldığını görüyoruz. İlleri incelediğimizde İstanbul’da norm kadro ihtiyacı 26 bin 743 iken, ücretli öğretmen sayısı 17 bin 411’dir. Tekirdağ’da norm kadro ihtiyacı bin 637 iken, ücretli öğretmen sayısı bin 207’dir. Şanlıurfa’da norm kadro ihtiyacı 6 bin 280 iken, ücretli öğretmen sayısı 4 bin 219’dur. Konya’da norm kadro ihtiyacı 2 bin 669 iken, ücretli öğretmen sayısı 998’dir. Kahramanmaraş’ta norm kadro ihtiyacı 2 bin 286 iken, ücretli öğretmen sayısı bin 484’tür. Van’da norm kadro ihtiyacı 2 bin 915 iken, ücretli öğretmen sayısı bin 548’dir. Zonguldak’ta norm kadro ihtiyacı 684 iken, ücretli öğretmen sayısı 199’dur. Rakamlardan da anlaşılacağı üzere ücretli öğretmen alımı yapılmasına rağmen, bu rakamlar norm kadro ihtiyacını karşılamaktan uzaktır” ifadeleri kullanıldı.
2024 YILINDA EN AZ 92 BİN ÖĞRETMEN ATAMASI YAPILMALIDIRÜcretli öğretmen araştırması ile ilgili açıklama yapan Türk Eğitim-Sen Genel Başkanı Talip Geylan, “Ülkemizde öğretmen açığı sorunu bir türlü çözülemiyor. Milli Eğitim Bakanlığı öğretmen ihtiyacını yeterli sayıda kadrolu öğretmen ataması yapmak yerine, girdikleri ders başına ücret alan, asgari ücretin yarısı bir aylık gelire sahip olan, hak ve güvenceden mahrum, geleceği amirlerinin iki dudağı arasında olan ücretli öğretmen görevlendirmesi yaparak gidermeye çalışıyor. Ücretli öğretmenlerin bir kısmının pedagojik formasyonunun olmaması ve iki yıllık meslek yüksekokullarından mezun olması da işin eğitimi tehdit eden boyutu olarak karşımıza çıkıyor” dedi.
Araştırma için tüm illerin verilerinin kendilerine ulaşmadığını belirten Geylan, eğer bu veriler bize ulaşmış olsaydı ücretli öğretmen sayısının 80 bini aşacağını ifade etti.
Norm kadro ihtiyacının da 90 binin üzerinde olduğuna dikkat çeken Geylan, “Bu durum, ücretli öğretmen çalıştırılmasına rağmen ülkemizde öğretmen açığının kapatılamadığının göstergesidir” diye konuştu.
Milli Eğitim Bakanı Sayın Yusuf Tekin’in de öğretmen açığını kabul ettiğini vurgulayan Geylan, “Ancak Bakan Tekin 68 bin öğretmen ihtiyacı olduğunu söylerken, sendikamızın tespitleri Yusuf Tekin’in verdiği norm kadro ihtiyacının en az 23 bin 484 üzerindedir” dedi.
Öğretmen açığı ve bu açığın ücretli öğretmenler eliyle giderilmeye çalışılmasının eğitim hayatımız için ciddi bir sorun olduğunu vurgulayan Geylan, bu sorunun çözümü için önerilerini şöyle ifade etti:
“Yapılması gereken öncelikle ücretli öğretmenlik denilen ve neredeyse asal istihdam modeli haline gelen bu ucube çalıştırma şeklinin tamamen kaldırılması ve sadece kadrolu atama yapılmasıdır. Şubat ayında en az ücretli öğretmen sayısı kadar yani 67 bin öğretmen ataması yapılması, ardından da 2024 yılında bu atamaların norm kadro ihtiyacına tamamlanması da gerekmektedir. Kısacası ülkemizde öğretmen açığı sorununu ortadan kaldırmak için 2024 yılında en az 92 bin atama yapılması elzemdir.”
İnsan yetiştiren öğretmenlik mesleğinin saygınlığını ücretli öğretmenlik adıyla azaltılmasına tepki gösteren Geylan, “Şunu da belirtmeliyiz ki; bir ihtisas mesleği olan öğretmenlikte ‘ücretli’ adıyla bir çalıştırma yöntemi olmamalıdır. Siz nasıl ücretli polis, ücretli doktor çalıştırmıyorsanız, insan yetiştiren bir mesleğin saygınlığını azaltan, mesleği tahrip eden, eğitimin kalitesini düşüren bir usulle öğretmen çalıştıramazsınız!” dedi.
Eğitim alanında tasarruf yapılamayacağını vurgulayan Geylan, şunları söyledi: “MEB sadece ve sadece gerekli istisnai hallerde 657 Sayılı DMK’ya dayalı olarak ‘Vekil Öğretmen” unvanıyla öğretmen çalıştırmalıdır. Bunun dışında tüm öğretmenlerimizin kadrolu olarak istihdam edilmesi temel talebimizdir. Cumhuriyetimizin ikinci yüzyılının başlangıcında, Türkiye Yüzyılını inşa ederken, eğitimi öncelemek başat sorumluluğumuzdur. Eğitimin itici gücünün öğretmenler olduğunu göz önüne aldığımızda eğitim alanında tasarruf yapılmayacağı gerçeğinden hareketle, tüm imkânlarımızı geleceğimiz olan çocuklarımıza, onları yetiştiren öğretmenlerimize seferber etmeliyiz.”
