Bir ülkenin ekonomisi ile ilgili verilerin doğru olması, birçok açıdan önemli sonuçların alınmasına neden olur. Özellikle ülkemizde, doğru ve güvenilir istatistik verilerine ulaşmak ise sadece bugün için değil geçmişte de her zaman çok zor olmuştur. Bu konudaki şikayetlerimizi zaman zaman sizlerle burada paylaşmış ve özellikle tarım istatistiklerinin uzunca bir süre güncellenmediğine dikkat çekmiştik.
Bundan birkaç yıl önce, Ankara’nın tarım istatistiklerini edinmek için İl Tarım Müdürlüğüne bir ziyaret gerçekleştirmiş ve son verileri edinmek istemiştim. Ne yazık ki buradan “istatistikleri biz değil Türkiye İstatistik Kurumu tutuyor” denilerek elim boş dönmüştüm. Şimdi, memnuniyetle öğreniyorum ki, Tarım ve Orman Bakanlığı ile TÜİK ortak genel tarım sayımını gelecek yıl içinde gerçekleştirecekmiş. Özellikle son yıllarda açıkladığı verilerle tartışmalı bir konuma geçen TÜİK’in, yapacağı bu çalışma ile özellikle tarım ve hayvancılık konusunda önemli bir boşluğu dolduracağına dikkat çekiliyor.
Anadolu Ajansı’nın haberine göre, Cumhuriyetin ilanından bu yana yedi kez tarım sayımı yapılmış Bu sayımlar 1927, 1950, 1963, 1970, 1980, 1991 ve 2001 yıllarında gerçekleştirilmiş. Kanuna göre her on yılda bir yapılması gereken tarım sayımı, son sayımın yapıldığı 2001’den bugüne kadar yani 22 yıldır yapılmamış.
İşte, tarım ve hayvancılığa verdiğimiz önemin bir diğer kıstası. Gelelim işin özüne.
Yapılacak genel tarım sayımıyla sektöre ilişkin son verilerin derlenmesi hedefleniyor. Cari tarım istatistikleri için kıyaslama ve uyumlaştırma imkanı sunulması ve ara yıllarda yapılacak tarımsal araştırmalar için çerçevenin oluşturulması öngörülüyor.
Sayımla istatistiki bir çerçeve elde edilerek yeni tarım istatistikleri üretilmesinin yanı sıra tüm tarım politikalarına altlık oluşturacak bir “Tarım Bilgi Sistemi”nin oluşturulması hedefleniyor. Bu kapsamda, mevcut kayıtlarda yer almayan tarımsal işletmelerin tespit edilip kaydedilmesi de öncelikli amaçlar arasında bulunuyor.
Tarımsal İşletme Kayıt Sistemi’nin de bu sayımla geliştirilmesi amaçlanıyor. Sistem, tarımsal işletmelerin (hane halkı ve kurumsal) adres ve kimlik bilgileri ile işletme büyüklük ve tipini içeren veri tabanı niteliği taşıyor.
İşletme verimliliğini artıracak destekleme kriterlerinin belirlenmesi, üretim yöntemleri ile yetiştiriciliğin planlı tarım modeline dönüştürülmesi, istikrarlı ve sürdürülebilir tarım politikalarının üretilerek tek sistem üzerinden kontrol ve denetiminin gerçekleştirilmesini sağlayan sistem, genel tarım sayımıyla daha da geliştirilecek. Bu sayede kayıtlılığın artması, Bakanlık ile TÜİK bünyesindeki pek çok idari kayıt ve sistem arasında tam entegrasyonun sağlanması hedefleniyor.
Ayrıca, Türkiye’nin Avrupa Birliği (AB) üyeliğine yönelik müzakere süreci gerekliliklerini yerine getirme ve tarımsal politikalara altlık teşkil edecek veri setlerinin üretilmesi de genel tarım sayımıyla mümkün olacak.
Tarım ve Orman Bakanlığı ile TÜİK arasında imzalanan protokol kapsamında sayım gelecek yıldan itibaren iki aşamalı yapılacak. Birinci aşamada, mevcut idari kayıtlarda yer almayan tarım arazilerinin belirlenmesi ve bunlar üzerinde tarımsal faaliyette bulunan işletmelerin tespiti, uygulanacak soru formları ve veri giriş programlarının hazırlanması, bilgilendirme, eğitim ve tanıtım faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi çalışmaları olacak.
İkinci aşamada, ilk aşamada elde edilen bilgiler esas alınarak, uluslararası gereklilikler ve ulusal ihtiyaçlar doğrultusunda, belirlenen değişkenlere ilişkin veriler tam sayım ve örnekleme yoluyla sahadan derlenecek.
Mevcut kayıtlarda yer almayan ancak bitkisel üretim faaliyeti yürütülen tarım arazilerini, diğer idari kayıtlar ve coğrafi bilgi sistemleri kullanarak tespit etme çalışmaları devam ediyor. Mevcut kayıtlarda belirlenen tarımsal işletme ve arazi kullanımı açısından kapsam eksikliğinin giderilmesine yönelik veri derleme yöntemi belirleme çalışmaları sürdürülüyor.
Ana hatlarıyla yapılacak işler bunlar. Genel tarım sayımı için TÜİK tarafından hazırlık çalışmaları başlatılmış. Bu kapsamda, dünyada uygulanan metodolojiler ve ilgili kurum ve kuruluşların mevcut idari kayıtları incelenerek, ihtiyaçlar ve eksiklikler tespit edilmiş. Mevcut idari kayıtlardaki kapsam eksikliklerinin giderilmesi ve yönteme ilişkin pilot uygulamalar gerçekleştirilmiş. Yapılması planlanan sayım ve Tarımsal İşletme Kayıt Sistemi konusundaki yol haritası, TÜİK ve Bakanlık ortak çalışmalarıyla belirlenmiş ve sorumlu ilgili kurum ve kuruluşlarla toplantılar yapılmış.
Tarım ve hayvancılığımız için önemli bir adım. Büyük bir merakla ortaya çıkacak sonuçları bekliyoruz. Dileğimiz, gerçeklerin tüm çıplaklığıyla ortaya çıkartılması ve tarım ve hayvancılığın bir an önce ayağa kalkmasıdır.
