Sam Moore Walton (29.3.1918 – 5.4. 1992) WALMART (Cumhuriyeti)
GÜRAN TATLIOĞLU
Dünyanın en büyük süpermarket zinciri Walmart’ı kuran Sam Walton 29 Mart 1918’de Oklahoma’nın Kingfisher kasabasında doğdu.Babası Thomas Gibson Walton ve annesi Nancy Lee Lawrence’in çiftliği vardı ve çocukluğunu çiftlikte geçirdi. Babasının mesleği bankerliki, çiftçilik, tarım kredilerinde bilirkişilik ve sigortacılıktı. Sam uzun ve çok başarılı hayatından sonra 74 yaşında, 5 Nisan 1992’de Arkansas’ın Little Rock kasabasındaki Tıp Merkezi’nde, nadir bir kan kanseri nedeniyle, bu dünyadan ayrıldı. Yarattığı Wal Mart Cumhuriyeti – büyüklüğü nedeniyle böyle anılmaktadır – eşine ve çocuklarına kaldı. Geride, 19.4. 2007’de vefat eden 3.12. 1919 doğumlu, University of Oklahoma’dan finans konusunda BA derecesi almış eşi Helen Walton’u, dört çocuğunu, Alice Walton, Jim C. Walton, S.Robson Walton ve John T Walton’u ve altı torununu bıraktı. Eşi Helen banker ve çiftlik sahibi Leland Stanford ve Hazel Carr Robson’un kızıydı.14.2.1943’te evlenmişlerdi. 2002 yılına kadar Helen, Walton Family Foundation’ın – vakfının – başında bulundu. .O yıl vakıf the University of Arkansas’a 300 milyon dolar hibede bulunmuştu. Bu ABD tarihinde bir devlet üniversitesine yapılmış en büyük bağıştı. Bir yı l önce de ayni üniversitenin the School of Business okuluna 50 milyon dolar bağışlanmıştı. Her yıl 150 öğrenciye burs programı devreye sokulmuştu. Helen hayatının son altı yılında dementia’dan muzdarip olmuştu ve kendini suluboya resim yapmaya vermişti. 2007’de öldüğünde 16.4 milyar dolar servet sahibiydi.
Sam, David H.Hickman High School’da ve Robert J. Trulaske Sr . College of Business’de okudu ve University of Missouri’den 1940’da Ekonomi alanında BA derecesi aldı. 1942- 1945 arasında U.S.Army Intelligence Corps’da yüzbaşı rütbesiyle görev yaptı. O ilk perakendecilik deneyimlerini JCPenney zincir dükkanlarında kazandı. Wal – Mart’ı kurmadan önce Newport ve Bentonville de çeşitli ürünler satan dükkanlar açtı.
Sam genç yaşta iken ailesi Missouri’ye göç etti. Sam iyi bir öğrenci ve başarılı bir atletti. Walmart’ın başarısı, Sam’ın çok hızlı büyüme ve iskontolu satışlar stratejisinin yanısıra, müşteri ilişkilerindeki çok olumlu, müşteriyi kazanma ve onun tekrar alış verişe gelmesini sağlama yöntemlerini uygulamasına bağlanır. Daha genç yaşta, ayrıca kırsal alanlara iskontolu satış perakendeciğini getirmesi onun başarısının bir başka nedeni olarak gösterilir. Onun en ünlü deyişi ‘’Yüksek hedefler her şeyin başıdır. Hepimiz bu hedefe doğru yürüyoruz. İşte gizli noktamız budur’’ olmuştu.
Sam Walton kayın pederinden aldığı 20.000 dolar borç ve kendi biriktirdiği 5.000 dolarla Newport’ta bir Ben Franklin bakkaliye dükkanını satın alarak, 1945 yılında hayata başlamıştı. Bu dükkan daha sonra ilk Walmart dükkanı olmuştu. Sam’ın milyarder olması yüksek bir dehaya sahip olmasından değil, akıllı, kurnaz ve zeki olmasından, yeniliklere açık olması, girişimci ve risk alıcı olmasından kaynaklanıyordu. Onun için maliyetlerin düşürülmesi ve bundan kazanılan farkın müşteriye aktarılması en önemli ilke idi. Bu düşünceyi kendi özel hayatında da uyguluyordu. Eli sıkıydı. Rotary Club üyesi olan Sam, Methodist olarak yetişmesine rağmen Presbyterian Kilisesine devam etti ve onların yönetim meclisinde yer aldı. Güvenilir bir patron ve lider idi. Walmart 5000 süpermarketa ulaştığında onun davranış ve yaşama şekli 5 mağaza sahibi olduğu zamandan farklı değildi. Sam Walton, 1945’te Newport’ta ilk bakkal dükkanı ve 1950’de ilk Ben Franklin ‘’five and dime’’ dükkanını açtıklarında, 1950’de Bentonville ‘e gelmelerinde ve ilk Wal Mart süpermarketını 1962’de açtıklarında Helen’in rolünü, ve en önemlisi karın çalışanlarla paylaşılması planını eşinin önerdiğini hiçbir zaman unutmamıştır.
23.4.2024’de, Walmart’ın Pazar değeri 484.61 milyar dolar, hisse değeri 60.14 dolardır. 31.1.2024 itibariyle Walmart’ın yıllık satış geliri 648.125 milyar dolar, net karı 15.511 milyar dolardır. Kar bir önceki yıla göre % 32.8, satış geliri de %6.03 artmıştır. 1962’de ilk mağazası açılan Walmart bugün ABD dahil 20 ülkede 10.500 dükkan sahibidir. Walmart’ta 1.6 milyonu ABD’de olmak üzere 2.1 milyon kişi associate -iş arkadaşı – olarak çalışmaktadır. ABD’de 15.4.2024 itibariyle 52 eyalet ve bölgede, 2639 şehirde 4,618 Wal Mart süpermarketı bulunmaktadır. (https://www.investopedia.com/articles/insights/060416/top-4-walmart -shareholders -wmt-asp)
2005 yılında John Dicker , New York’ta Penguin Group tarafından yayınlanan The United State of Wal – Mark isimli kitabında Wal – Mart’ı şöyle özetlemektedir idi:
. Dünyanın en büyük şirketi,
. DVD, magazin, kitap, CD, köpek yiyeceği, çocuk bezi, bisiklet, oyuncak, diş macunu satışında en büyük perakendeci .
. Dünyanın en büyük bakkalı
. ABD’de en büyük özel TIR filosunun sahibi
. Dünyanın en büyük mücevher satıcısı. Her yıl 3.5 milyar dolar satış yapmaktadır
. ABD, Meksika ve Kanada’da en büyük özel iş veren
. GNP açısından, İsrail, İrlanda ve İsveç dahil dünyadaki ülkelerin % 80’inden daha büyük
. 288 milyar satış geliriyle dünyanın en zengin şirketi
. 2007’de ABD gıda ve ilaç satışlarının % 35 ‘ini yapacak güçte
. Her ay 1 milyar dolar toprak satın alan şirket .
