Yeşil altın: Çay

Temel’in diyarı Trabzon ve Rize denizde Hamsi karada çay ve yayla turizmi. Denizi de karası de verimli…
Rize’ye bakarsak deniz doldurularak inşa edilen havaalanı ilgi görüyor.
Ardeşen-Tunca deresi… “Dere ağzı” tesisleri süper. Adeta cennetten bir bahçe umarım, Araplar işgal etmez…
Çoşkun Sabah’ın şarkısındaki gibi “Anılar… Anılar” Benim anılarım bu köyde.
Dere mezrası Ardeşen’in 41’inci köyü oldu. Organik bir köy… Muhtar İrfan Kuru yetenekli ve çalışkan bir muhtar. Köy gelişiyor, büyüyor. Bayramda kısmet olursa anılar dünyasına uzanacağım…
***
Trabzon ve Rize’de fındığı, çayı, hamsisi, futbolu, yerel siyaseti her şeyin önünde… Denizde hamsi, karada çay… Çay adeta “Yeşil Altın” Dağlarda taşlarda hep çay var.
Karadeniz’de denizden toplanan hamsi çok ve ucuz… Karada yetiştirilen çaya gelince mahsul bol, fiyat iyi Rizeli canlı, hareketli kıpır kıpır…
Yaş çayın tonu 17 bin TL.
Çay aile tarımıdır yapabilen için parası çoktur. Yılda dört kez ürün veriyor.
Yılda üç ay çalış 12 ay yat.
Eskiden Gürcistan’dan işçiler gelip topluyorlardı. Şimdi gelmiyorlar.
Nedeni şu: Beş yıl öncesinde 100TL, 156 Gürcistan parası ediyordu. Kısacası bir Türk lirası 1,5 Gürcü parasına denk geliyordu. Şimdi ise 100TL 8 Gürcü parası ediyor. Paramız pul oldu.
Başka illerden gelen işçilerde yüzde elli ile burun kıvırıyorlar. Bahçenin tapusunu istemediklerine şükredelim.
Bir işçi günde 5 bin TL’ye para demiyor. “İş bulamıyorum” diyenlere Karadeniz sizi bekliyor ve havada kapıyorlar.
***
Rize’de yayla çok…
Kaçkar, Çağrankaya, Anzer, Elevit, Ayder, Gölyayla, Cimil, Ovit, Varda, Ambarlı ve Hazende… Bayram’da Rize’de olacağım. Kaçkar’a çıkacağım.
Özetle Rize denilince çay. Çay denilince de ÇAYKUR akla geliyor. Başka bir değişle çay olmasa bölge insanı olmaz.
Genel Müdür Yusuf Ziya Alim’i başarılı buluyorum. İyi niyetli ve çalışıyor…
Gezerken gördük yasak olmasına rağmen, çayları benzinli motorla kesiyorlar. Bu yöntem hem çayın kalitesini bozuyor, hem de çaya zarar veriyor.
Dinleyen kim ÇAYKUR, her üreticinin başına bir bekçi koyamaz. Bunun denetimini üretici yapacak.
Türkiye’de 150’ye yakın çay fabrikası 220 bin çay üreticisi var. Fabrikaların en yoğun olduğu yer 41 fabrikayla Rize.
Trabzon, Rize ve Artvin’in geçim kaynağı çay ve ÇAYKUR. Karadenizlinin göz bebeği…
Özel sektörün hepsi bir yana ÇAYKUR bir yana. Rize ekonomisinin merkezi bir anlamda ÇAYKUR eşittir devlet…
Kıymetini bilelim.